Turcja - 4 dzień Ankara

 

Ankara to drugie co do wielkości miasto w Turcji. Jest nowoczesne, mocno zaludnione i co najważniejsze od 1923 roku została ogłoszona stolicą Turcji.

 

Jednym z najważniejszych zabytków Ankary jest Mauzoleum oraz Muzeum Atatürka (Anıtkabir) – zostało zaprojektowane przez Emina Onata oraz Orhana Arda, którzy wygrali konkurs ogłoszony przez rząd turecki w 1941 roku. Oprócz Atatürka, spoczywa tutaj również Ismet Inönü – drugi prezydent Republiki Tureckiej. Jego grób znajduje się naprzeciwko wejścia do mauzoleum Atatürka.

Mauzoleum

Grób Ataturka

Kamienie i marmur użyte przy budowie mauzoleum zostały sprowadzone z wszystkich części Turcji, w hołdzie Atatürkowi od narodu tureckiego. Anıtkabir składa się z czterech części: Alei Lwów, Miejsca Ceremonii, Hali Honoru (miejsca, pod którym znajduje się grobowiec) oraz Parku Pokoju otaczającego Mauzoleum. Anıtkabir jest widoczne prawie z całej Ankary.

Muzeum Ataturka

Grób drugiego prezydenta Turcji Ismeta Inönü

Zmiana Warty

Turecka flaga ułożona z kwiatów - wszystko jest tu dokładnie zaplanowane.



Mauzoleum widziane od tyłu

Ojciec Turków - Mustafa Kemal Atatürk

"Zastał Turcję islamską i azjatycką, zostawił świecką i europejską. Zmarły 75 lat temu Mustafa Kemal Atatürk podniósł rękę na chyba wszystkie islamskie i tureckie świętości

Mustafa Kemal, przyszły Atatürk, czyli "Ojciec Turków", urodził się w greckich Salonikach, które wówczas należały jeszcze do imperium otomańskiego, i nie wyglądał wcale jak Turek - jako kilkunastoletni kadet akademii wojskowej w Stambule był dość wysokim blondynem.

Walczył w obu wojnach bałkańskich w latach 1912-13, w których imperium osmańskie utraciło niemal wszystkie europejskie posiadłości. Podczas I wojny światowej był jednym z dwóch głównych tureckich dowódców w bitwie pod Gallipoli, która stała się największym tureckim zwycięstwem. W trwającej od kwietnia 1915 r. do stycznia 1916 r. bitwie Turcy krwawo odparli aliancki desant, który miał zdobyć Stambuł i wyeliminować Turcję z wojny. Szczególnie ciężkie straty zadali oddziałom australijskim i nowozelandzkim.

Mimo zwycięstwa Turcy przegrali wojnę i utracili swe azjatyckie imperium, które zostało podzielone między Brytyjczyków i Francuzów. Sułtan Mehmed VI musiał się zgodzić na układ w Sevres z 1920 r. sankcjonujący rozbiór imperium i zmniejszenie wojska do zaledwie 50 tys. ludzi, bez lotnictwa, broni ciężkiej i marynarki. Zadanie redukcji armii sułtan powierzył generałowi Mustafie Kemalowi.

Bohater spod Gallipoli wycofał wojska w głąb Turcji, a rok później odparł Greków chcących odebrać Turkom m.in. Stambuł, kiedyś grecki Konstantynopol. W ciągu dwuletniego konfliktu nazywanego wojną o niepodległość gen. Kemal poradził sobie z interwencją i zdołał doprowadzić do zmiany zasad przyjętych w Sevres. Jeszcze w trakcie wojny o niepodległość, w 1922 r., sułtan został zmuszony do opuszczenia Stambułu na zawsze, a Wielkie Zgromadzenie Narodowe wybrało Mustafę Kemala na prezydenta nowej Republiki Tureckiej.

Deputowani, sami wąsaci mężczyźni w tradycyjnych fezach na głowie, nie podejrzewali, że dają pełnię władzy człowiekowi, który wkrótce nie tylko zgoli im wąsy i zakaże noszenia fezów, ale też zniesie prawa i zwyczaje, na których przez wieki opierało się imperium osmańskie.

 

Bez kalifa i derwiszów

Prezydent Kemal energicznie zaczął zaprowadzać w Turcji nowe porządki oparte na zachodnich wzorcach - nie tylko obalił sułtana, przeniósł stolicę ze Stambułu do prowincjonalnej Ankary, ale też podniósł rękę na islam od zawsze związany z państwem.

Autorytet tureckiego kalifa, zwierzchnika religijnego sunnitów, uznawał świat islamski. Dopóki dysponujący własnym skarbem oraz uzbrojoną służbą kalif był również sułtanem, nie było wielkiego kłopotu. Problem powstał wtedy, gdy na czele państwa stanął prezydent Kemal, który zmieniał Turcję w republikę świecką.

Abdülmecid II, krewny obalonego sułtana wybrany na kalifa już po obaleniu władcy, ignorował nową Turcję. Wyniosły przedstawiciel rodu Osmanów nie zamierzał rezygnować ze swej władzy - nadal udzielał audiencji dostojnikom z krajów muzułmańskich, zachowując się, jakby to on był głową państwa.

Na początku 1924 r. na posiedzeniu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego prezydent Kemal zapowiedział, że w Turcji islam będzie uprzywilejowaną religią tylko wtedy, jeśli kalif wycofa się z polityki. Gdy Abdülmecid puścił to mimo uszu, 3 marca 1924 r. Wielkie Zgromadzenie Narodowe zniosło kalifat. Kemal kazał wygnać z kraju Abdülmecida wraz z rodziną, a nowy kalif nigdy nie został już wybrany.

Kemal zabronił też działalności derwiszom - członkom muzułmańskich bractw religijnych będących rodzajem zakonu i od wieków uosobieniem tureckiego islamu. Nakazał derwiszom zamienienie klasztorów w muzea i skończenie z publicznymi spektaklami religijnej ekstazy objawiającej się wirującym tańcem.

Kilka dni przed likwidacją bractwa prezydent przyjechał do miasta Kastamonu w najbardziej konserwatywnej części Turcji i paradował tam w kapeluszu typu panama, otoczony wianuszkiem kobiet. - Republika Turecka nie będzie krajem szejków i derwiszów - oznajmił tłumowi wąsatych mężczyzn w fezach na głowach.

Ostentacyjnie zgolił wąsy będące atrybutem religijnego Turka i nakazał urzędnikom państwowym, by tak jak on ubierali się w eleganckie garnitury. Na uroczyste okazje zakładał frak i cylinder.

 

Postępowanie Kemala, zwłaszcza rozprawa z kalifem i derwiszami, musiało wzbudzać niechęć konserwatystów - w 1926 r. wykryty został spisek na życie prezydenta, który ten wykorzystał do skończenia z opozycją. Uznani za najgroźniejszych zostali skazani na śmierć i straceni, inni po wypuszczeniu z więzień już do końca życia znajdowali się pod nadzorem policji. Od tej pory Kemal rządził bez opozycji.

Turek XX wieku

Islamskie prawo szariatu odeszło w przeszłość, a posłuszny prezydentowi parlament uchwalił świeckie kodeksy - cywilny i karny. A prezydent nie przestawał zaskakiwać, ogłaszając równouprawnienie kobiet, które zyskały prawo do głosowania, pracy i złożenia pozwu o rozwód - zarezerwowane dotąd tylko dla mężczyzn.

Kolejnym fundamentem nowej Turcji miała się stać pełna świeckość państwa i wolność religijna. Turcy dowiedzieli się, że jeśli w ramadanie chcą pościć, to mogą to robić, ale jeśli sobie tego nie życzą, to nie zostaną za to ukarani. A jeśli zechcą pić alkohol, to proszę bardzo, od dziś jest on w sklepach.

Potem przyszła kolej na alfabet arabski - wiosną 1928 r. Kemal zapytał lingwistów, ile czasu im zajmie opracowanie i wprowadzenie zapisu języka tureckiego w alfabecie łacińskim. Odpowiedź brzmiała: od trzech do pięciu lat. - Mnie zajmie to kilka miesięcy - odparł prezydent. Wkrótce potem parlament zniósł alfabet arabski, a w całym kraju rozpoczęła się intensywna nauka liter łacińskich. "

 

źródło: http://wyborcza.pl/alehistoria/1,132068,13653743,Ojciec_Turkow___Mustafa_Kemal_Ataturk.html